Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος στην Ελλάδα; (2025)

Ένα από τα θέματα το οποίο παραδοσιακά απασχολεί γονείς, μαθητές και φοιτητές είναι οι προοπτικές των επαγγελμάτων στην αυριανή αγορά εργασίας. Έτσι, επαγγέλματα που προδιαγράφουν θετικούς δείκτες στην απασχολησιμότητα τους, συχνά προσδιορίζονται ως επαγγέλματα του μέλλοντος και τα προγράμματα σπουδών που συνδέονται με αυτά είναι περιζήτητα στις προτιμήσεις των νέων ανθρώπων.

Σε αυτό το άρθρο θα διαβάσεις:

• Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος
• Αναδυόμενοι Κλάδοι στα Επιστημονικά Πεδία
• Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος στην Ελλάδα
• Ποια Τμήματα θα με οδηγήσουν στα Επαγγέλματα του Μέλλοντος;

Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος

Είναι σύνηθες, σε πολλούς νέους ανθρώπους να αναζητούν καινοτόμες εξειδικεύσεις ή και πεδία τα οποία δεν είναι τόσο κορεσμένα, με σκοπό να διαμορφώσουν ευοίωνες προοπτικές απασχόλησης. Προς αυτήν την κατεύθυνση, είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη δεδομένα που καταδεικνύουν με τεκμηριωμένο τρόπο και τις ανάγκες σε «τοπικό επίπεδο» είτε αναφερόμαστε στη χώρα μας είτε στην ήπειρο μας.

Μια τέτοια αξιόλογη μελέτη ήταν και αυτή του ΣΕΒ όπου πριν δυο χρόνια περίπου με μια άρτια πρωτοβουλία ανέδειξε τα Επαγγέλματα με Μέλλον για τη χώρα μας. Επιπρόσθετα, στην εκστρατεία ενημέρωσης του ΣΕΒ «Η Ελλάδα παράγει: Επαγγέλματα με μέλλον», παρουσιάζεται η καθημερινότητα σε επαγγέλματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με τις προκλήσεις των επιχειρήσεων σήμερα.

Ξεκινώντας, θα αναφερθούμε σε ορισμένα επαγγέλματα τα οποία αν και πρακτικά μετρούν ήδη κάποια χρόνια «ζωής» ωστόσο έχουν δυο γνωρίσματα: 1^ον είναι άγνωστα σε πολλούς γονείς και μαθητές και 2^ον έχουν ευοίωνες προοπτικές: Ποια είναι αυτά;

Υπεύθυνοι Συμμόρφωσης

Οι Υπεύθυνοι Συμμόρφωσης είναι τα αρμόδια στελέχη για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης όλων των εταιρικών διαδικασιών και διεργασιών με το νόμο.  Παράλληλα, ο υπεύθυνος συμμόρφωσης είναι επίσης αρμόδιος για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των εταιρικών λειτουργιών με τα εσωτερικά πρότυπα.

Σύμβουλοι Εκπαίδευσης & Επιμόρφωσης

Οι γνωστικές απατήσεις στα περισσότερα επαγγέλματα αλλάζουν ταχύτατα όπως και οι απαιτούμενές τεχνικές και ήπιες δεξιότητες. Πλέον μέσα απο έναν απέραντο κατάλογο μορφωτικών επιλογών, συνδυαστικά με την ανάγκη για upskilling & reskilling, μια ειδικότητα που θα έρθει συμπληρωματικά στο ρόλο του επαγγελματικού συμβούλου, θα είναι αυτή του συμβούλου επιμόρφωσης τόσο σε ατομικό όσο και σε εταιρικό επίπεδο. Θα εστιάζει στην διάγνωση αναγκών ενός ατόμου, φορέα ή οργανισμού, και θα επιλέγει, με βάση συγκεκριμένους και μετρήσιμους δείκτες, στην αποτελεσματική επανεκπαίδευση και επανασχεδιασμό της σταδιοδρομίας ενός ατόμου καθώς περίπου 1 στις 4 θέσεις εργασίας, μέχρι το 2030 παγκοσμίως, αναμένεται να αναδιαμορφωθεί.

Τοξικολόγος

Ο Τοξικολόγος ως ειδικός επιστήμονας έχει μια σύνθετη αποστολή. Εξετάζει την επίδραση των τοξικών ουσιών στους έμβιους οργανισμούς και τις άμεσα συνδεόμενες βλάβες. Ενδεικτικά, μελετά τη συμπτωματολογία δηλητηριάσεων κυρίως στον άνθρωπο και συχνά υλοποιεί τοξικολογική ανάλυση στα βιολογικά υλικά του ασθενούς προκειμένου να τακτοποιηθεί σε αυτά η τοξική ουσία. Όταν, ως επιστήμη, επικεντρώνεται στην ιατροδικαστική, τότε αναφερόμαστε στην Τοξικοκινητική, στην Κλινική Τοξικολογία και ευρύτερα στη Δικαστική Τοξικολογία που συχνά καλείται να δώσει λύσεις και απαντήσεις στη διαλεύκανση μιας σύνθετης υπόθεσης κ.ο.κ. Εύλογα, ως διεπιστημονικός κλάδος αντλεί γνώσεις από τη φαρμακευτική-φαρμακολογία, την αναλυτική χημεία, τη βιοχημεία, τη φυσιολογία, τη μοριακή βιολογία, ενώ τα πορίσματα της έχουν εφαρμογή στη διατροφολογία, στην ιατρική, στην Ιατροδικαστική κ.λπ.

Είτε εξετάζει την επίδραση ουσιών σε εργαστήρια και στη βιομηχανία, είτε συνδράμει στην εξαγωγή χρηστικών συμπερασμάτων νομικού ενδιαφέροντος, το έργο του τοξικολόγου είναι σημαντικό σε πολλούς τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα. Για τον ενδιαφερόμενο μαθητή, αφετηρία μπορεί να είναι  προγράμματα σπουδών Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής, Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Κτηνιατρικής, Χημείας αλλά και  μεταπτυχιακές εξειδικεύσεις Τοξικολογίας που προσφέρονται σε διάφορά ιδρύματα της ημεδαπής όπως αυτή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αλλά και της αλλοδαπής.

Διαμεσολαβητής

Ένα σχετικά νέο επάγγελμα είναι αυτό του Διαμεσολαβητή όπου, ως διαπιστευμένο στέλεχος, αναλαμβάνει να διαμεσολαβήσει ανάμεσα σε διαδίκους διευκολύνοντας τα συμμετέχοντα μέρη να βρουν μια κοινά αποδεκτή λύση στη μεταξύ τους διαφορά/διένεξη. Αυτό γίνεται αξιοποιώντας μια «εναλλακτική μέθοδο επίλυσης διαφορών» όπως ορίζονται διεθνώς οι συναφείς διαδικασίες που εφαρμόζονται για την διευθέτηση μιας διαφοράς μεταξυ διαδίκων χωρίς την έκδοση δικαστικής απόφασης. Μια εξειδίκευση η οποία, πέραν των απαραίτητων γνώσεων και της σχετικής εκπαίδευσης, προαπαιτεί και σημαντικά soft skills όπως ενσυναίσθηση, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, αντικειμενικότητα  κ.λπ. Διενέξεις που μπορούν να υπαχθούν στη Διαμεσολάβηση σχετίζονται -ενδεικτικά- με θέματα αποζημίωσης ασθενών, εμπορικές και εργατικές διαφορές, ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας και αρκετά ακόμη.

Για να εργαστεί κάποιος ως Διαμεσολαβητής, θα πρέπει να παρακολουθήσει  ειδικό πρόγραμμα κατάρτισης Διαμεσολαβητών και θα πρέπει -γενικά- να είναι: α) απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, β) να έχει παρακολουθήσει πρόγραμμα κατάρτισης και εκπαίδευσης Διαμεσολαβητών που εφαρμόζονται από τους Φορείς Κατάρτισης Διαμεσολαβητών, γ) να είναι διαπιστευμένος από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης και εγγεγραμμένος στο Μητρώο Διαμεσολαβητών που τηρείται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αν και λοιπόν αρκεί γενικά ένα πτυχίο Α.Ε.Ι. και εγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης στη διαμεσολάβηση, άμεσα συνδεόμενες σπουδές θα λέγαμε πως είναι αυτές της Νομικής, των Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών, των Πολιτικών Επιστημών, Οικονομικών Επιστημών, Δημόσιας Διοίκησης κ.λπ. Αξίζει να σημειωθεί πως υφίστανται επισημά μητρώα και στοιχεία των Διαμεσολαβητών ανα νομό σε όλη την Επικράτεια και μάλιστα και ανα κατηγορία Διαμεσολαβητών.

Γεροντολόγος

Η γεροντολογία είναι ένας διεπιστημονικός κλάδος με προοπτικές  σταδιοδρομίας σε οργανισμούς, υπηρεσίες υγείας και μακροχρόνιας φροντίδας. Το στέλεχος που θα εξειδικευθεί στο πεδίο αυτό, μπορεί να ξεκινήσει ως κοινωνικός λειτουργός, ως νοσηλευτής, ως διατροφολόγος αλλά και να εξελιχθεί σε προσωπικός σύμβουλος φροντίδας της τρίτης ηλικίας και στέλεχος με εξειδίκευση στο πεδίο της ποιότητας ζωής στην τρίτη ηλικία. Φυσικά η γηριατρική, η βιολογία, η εργοθεραπεία είναι η αφετηρία για να μεταπηδήσει κάποιος στο σημαντικό αυτό πεδίο, καθώς η αυξανόμενη ζήτηση για φροντίδα ενός γηράσκοντος πληθυσμού  συνδυαστικά με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, εύλογα θα αυξάνει την παρουσία ασθενών με χρόνιες παθήσεις και την ανάγκη για ειδικούς υγειονομικής περίθαλψης.

Με δεδομένη την απουσία γηριατρικής και γεροντολογικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία διοργανώνει μετεκπαιδευτικά μαθήματα πάνω στην Γηριατρική. Ο Γεροντολόγος μπορεί να απασχοληθεί στην Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία, σε γηροκομεία, σε νοσοκομεία, σε κλινικές, σε κέντρα υγείας ή ως ελεύθερος επαγγελματίας. Φυσικά, προγράμματα σπουδών που συνδέονται με αυτόν τον κλάδο είναι πρώτιστα αυτά της Ιατρικής, αλλά και ένας απόφοιτος Νοσηλευτικής, Διαιτολογίας, Εργοθεραπείας κ.λπ. μπορεί να εξειδικευθεί μελλοντικά στο δυναμικό αυτό πεδίο.

Αναδυόμενοι Κλάδοι στα Επιστημονικά Πεδία

Παράλληλα, εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τους κλάδους μέσα από τους οποίους γεννώνται πολλές ευκαιρίες για επαγγέλματα του μέλλοντος. Μια ευδιάκριτη εικόνα για πολλούς κλάδους μας αποδίδει η μελέτη «Επαγγέλματα του Μέλλοντος & Αναδυόμενοι Κλάδοι στα Επιστημονικά Πεδία» που υλοποιείται από την  επιστημονική ομάδα των συμβούλων εκπαίδευσης & σταδιοδρομίας EMPLOY EDU, υπο την εποπτεία του Δρ Ταουσάνη Χρήστου. Σε συνδυασμό με στοχευμένη συμβουλευτική και ερωτηματολόγια κλίσεων και ενδιαφερόντων, οι πληροφορίες αυτές αποτελούν μια ιδανική αφετηρία για εύστοχη επιλογή σπουδών και επαγγέλματος. Παραθέτουμε, ενδεικτικά, ορισμένα λοιπόν πεδία που σχετίζονται με κλάδους που αναμένονται να έχουν θετικές τάσεις στην αυριανή αγορά εργασίας

– Research and Development Scientist

Τι κάνουν: Ένας επιστήμονας έρευνας και ανάπτυξης  που είναι υπεύθυνος για το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή επιστημονικών μελετών και πειραμάτων για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και τεχνολογιών. Ενδεικτικές σπουδές: Χημικό – Χημικών  Μηχανικών – Μηχανολόγων Μηχανικών, Φαρμακευτική, Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων

– Talent Acquisition Specialist

Τι κάνουν: Οι ειδικοί στην απόκτηση ταλέντων αναπτύσσουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές για την προσέλκυση, την πηγή, τη συνέντευξη, την πρόσληψη και την ενσωμάτωση νέων ταλέντων σε έναν οργανισμό. Ενδεικτικές σπουδές: Διοίκηση Επιχειρήσεων, Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, Ψυχολογίας.

– SAP Consultant

Ένας σύμβουλος SAP είναι ειδικός σε συστήματα, εφαρμογές και προϊόντα που βοηθά τις εταιρείες να εντοπίσουν το σωστό λογισμικό για να καλύψει τις ανάγκες τους με γνώσεις SAP ERP, SAP Implementation, SAP HANA κ.λπ. Ενδεικτικές σπουδές: Πληροφορικής, Ψηφιακά Συστήματα, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών, Μαθηματικών, Φυσικών επιστημών. Φυσικά όλες οι σπουδές σε προπτυχιακό επίπεδο αποτελούν ενδεικτικά τη βάση ώστε και με  επιπλέον επιμορφώσεις- σεμινάρια  ή  μεταπτυχιακές σπουδές, θα έχει  την ευκαιρία να δραστηριοποιηθεί σε αυτούς τους χώρους. Είναι σημαντικό λοιπόν να γνωρίζουμε την αγορά εργασίας όπως και τις τάσεις που υπάρχουν σε αυτήν καθώς και τις δεξιότητες που απαιτούνται για κάθε εργασία. Αυτόματα μας δίνεται η δυνατότητα να γίνονται επιλογές που οι προοπτικές είναι πολύ θετικές.

Υπό αυτό το πρίσμα, διαμορφώνονται δεκάδες επαγγέλματα που δείχνουν μια έντονη δυναμική σε έναν ορίζοντα πενταετίας:

– Ειδικοί & Χειριστές Τεχνητής Nοημοσύνης

Ο ειδικός ΤΝ είναι ένας επαγγελματίας που ειδικεύεται στη δημιουργία, ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων και τεχνολογιών ΤΝ συνδυάζοντας γνώσεις απο κλάδους, όπως η επιστήμη των υπολογιστών, η επιστήμη των δεδομένων, η νευρολογία, η γνωσιακή επιστήμη κ.ά. Απο την άλλη, οι μηχανικοί τεχνητής νοημοσύνης είναι υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό ενός συστήματος μηχανικής μάθησης /  λογισμικού που δίνει σε υπολογιστικά συστήματα τη δυνατότητα να αυτοματοποιούν προγνωστικά μοντέλα. Συμπληρωματικά στα προαναφερθέντα, δεν πρέπει να παραλείψουμε τη  συνδρομη της κβαντικής υπολογιστικής (Quantum Computing) καθώς οι εφαρμογές είναι πολύ χρήσιμες  σε τομείς όπως η κρυπτογραφία, η φαρμακολογία, και φυσικά η τεχνητή νοημοσύνη.

– Μηχανικοί Ρομποτικής

Το επάγγελμα αυτό αφορά την επιστήμη των μηχανικών για το σχεδιασμό και την κατασκευή ρομπότ. Δηλαδή, ένας διεπιστημονικός συνδυασμός γνώσεων από τον προγραμματισμό, την τεχνητή νοημοσύνη, τη μηχανική/βαθιά μάθηση, τη φυσική έως την ηλεκτρονικη για τη δημιουργία – εποπτεία και λειτουργία ενός τέτοιου συστήματος που σταδιακά κατακλύει την παραγωγή και όχι μόνο.

– Μηχανικοί Α.Π.Ε

Σύμφωνα με μαρτυρίες του International Energy Agency, προβλέπεται ότι η παγκόσμια δυναμικότητα ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές απο 3609 γιγαβάτ το 2022, θα εκτιναχθεί στα 5640 γιγαβάτ την επομένη πενταετία ως το 2027. Γεωθερμία, Ηλιακή ενέργεια, Αιολική ενέργεια, Βιομάζα, Υδροηλεκτρική ενέργεια, κ.ο.κ. αποτελούν ορισμένες απο αυτές, με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και απασχόλησης στελεχών. Ενδεικτικά, η χώρα μας δεν χρησιμοποιεί ακόμα το γεωθερμικό δυναμικό της, στο ηφαιστειακό τόξο του Νότιου Αιγαίου για την παραγωγή ηλεκτρισμού ενώ διαθέτει μια μεγάλη δυναμική. Ωστόσο, τα επόμενα χρόνια λόγω παγκόσμιων συνθηκών, πολιτικών και λοιπών ακόμη παραγόντων, οι Α.Π.Ε. θα πρωτοστατήσουν, ενισχύοντας την απασχολησιμότητα των αντίστοιχων μηχανικών των Α.Ε.Ι. αλλά και τεχνικών στελεχών μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

– Ειδικοί Επαυξημένης & Εικονικής Πραγματικότητας | Extended (XR) – Mixed Reality (MR) 

Ένας προγραμματιστής Επαυξημένης & Εικονικής πραγματικότητας (AR-VR) είναι ένας εξειδικευμένος επαγγελματίας που κατανοεί τις βασικές αρχές της ανάπτυξης εικονικής πραγματικότητας και μπορεί να αναπτύξει ελκυστικές εμπειρίες στον κόσμο της επαυξημένης / εικονικής πραγματικότητας και του Metaverse ή διαδραστικές εφαρμογές και αλληλεπιδράσεις. Το Gaming & SaaS Industry, η Εκπαίδευση, η Διαφήμιση και η Επικοινωνία, αναμένεται να είναι οι κυρίαρχοι τομείς που θα χρειαστούν, μαζικά, τα περισσότερα αντίστοιχα στελέχη τα επόμενα χρόνια.

Οι τεχνολογίες VR-AR διαδραματίζουν ήδη σημαντικό ρόλο σε τομείς όπως η ιατρική, η διαφήμιση, ο πολιτισμός κ.λπ. και συνεπώς επιστήμονες των υπολογιστών, προγραμματιστές, στελέχη & απόφοιτοι με συναφείς γνώσεις, ήδη δραστηριοποιούνται, είτε μεμονωμένοι είτε σε διάφορες επιχειρήσεις, δυναμικά. Από επαγγελματίες που είναι σε θέση κάνουν δυνατή τη τρισδιάστατη περιήγηση στο μουσείο της Ακρόπολης μέχρι να σχεδιάζουν ψηφιακά ενδύματα στο Disney Verse, σύντομα οι συναφείς ειδικότητες θα εξελίσσονται σε μια ευρέως διαδεδομένη επαγγελματική ειδικότητα όπως έγινε πριν κάποια χρόνια με τους social media specialists.

Παραδοσιακές επιλογές για τον κλάδο αποτελούν τμήματα στο 2o & 4o επιστημονικό πεδίο όπως Εφαρμοσμένης πληροφορικής, Επιστήμης Υπολογιστών, Πληροφορικής, Μηχανικών Πληροφορικής αλλά και πιο διεπιστημονικά προγράμματα σπουδών όπως το Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας το οποίο το συναντούμε και στο 1ο επίσης επιστημονικό πεδίο.

– Οικονομικοτεχνολόγοι

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και η ΤτΕ, το FinTech καλύπτει κάθε είδους χρηματοοικονομική καινοτομία που βασίζεται στην πρόοδο της τεχνολογίας και μπορεί να οδηγήσει σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, νέες εφαρμογές, διαδικασίες ή νέα προϊόντα, με σημαντική επίδραση στο χρηματοπιστωτικό τομέα και στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Τα στελέχη χρηματοοικονομικής τεχνολογίας ή Οικονομικοτεχνολόγοι, πρακτικά αποτελούν τη μετεξέλιξη των προγενέστερων οικονομικών και τραπεζικών στελεχών στους συναφείς κλάδους. Και αν τα αμιγώς οικονομικά και οικονομικοδιοικητικά στελέχη, που είχαν την πρωτοκαθεδρία -ειδικά στις αμοιβές- βλέπουν σταδιακά να συρρικνώνεται η αγορά για αυτούς, το αντίθετο αναμένεται να συμβεί για τους FinTech Specialists. Φυσικά δεν μπορούμε να παραλείψουμε και τα Στελέχη  επιχειρηματικής Ευφυίας που ουσιαστικά επεξεργάζονται τα big data  για τη λήψη αποφάσεων.

– Γενετικοί σύμβουλοι

Η Γενετική Συμβουλευτική είναι η διαδικασία κατά την οποία άτομα, που έχουν ένα γενετικό νόσημα ή διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν, συζητούν με έναν γενετιστή και ενημερώνονται σχετικά με την κατάστασή τους. Λαμβάνοντας υπόψη τις εκθετικές αλλαγές στα πεδία της Βιογενετικής, της Ιατρικής και άλλων όμορων κλάδων, σύντομα πολλοί άνθρωποι θα έχουν την δυνατότητα και την επιθυμία να κάνουν επιλογές, να λάβουν αποφάσεις και να διαχειριστούν τέτοια δεδομένα με τη συνδρομη ενός αντίστοιχου στελέχους. Ο γενετιστής θα συλλέγει πληροφορίες για το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό των ατόμων και θα σχεδιάζει ένα γενεαλογικό δένδρο με το γενετικό προφίλ και εφαρμόζοντας μια γονιδιωματική ανάλυση. Μετέπειτα, θα παρέχει στοχευμένη συμβουλευτική, λαμβάνοντας υπόψη τα προσωπικά δεδομένα αλλά και την ιατρική και ψυχολογική κατάστασης των ωφελουμένων.

– Γνωσιακές Επιστήμες & Νευροεπιστήμες

Οι νευροψυχιατρικές παθήσεις και οι διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι μια πρόκληση για τις σύγχρονες εταιρείες και τα σύγχρονα συστήματα υγείας. Απο της άλλη, η Νευροεκπαίδευση λογίζεται ως ένα πεδίο ύψιστης σημασίας για τα επόμενα χρόνια, τόσο για την τυπική, όσο και για την μη τυπική μορφή εκπαίδευσης. Οι Νευροεπιστήμονες θα κληθούν να στελεχώσουν πολλούς και διάφορους χώρους που μπορεί να ξεκινούν απο το marketing μέχρι την υγεία ανάλογα με την εξειδίκευση τους.

Πολύ συχνά ως Γνωσιακή επιστήμη καλείται η διεπιστημονική μελέτη των νοητικών ή γνωσιακών φαινομένων και διαδικασιών. Οι αναδυόμενες τάσεις στη γνωσιακή επιστήμη δημιουργούν νέα δεδομένα και ευκαιρίες για πολλούς μαθητές θεωρητικών-ανθρωπιστικών επιστημών που οραματίζονται μια επαγγελματική και επιστημονική πορεία που ξεφεύγει από τις παραδοσιακές οδούς των κλασικών επιστημών. Για παράδειγμα, η Γνωσιακή Γλωσσολογία προσφέρει μία διαφορετική προσέγγιση στη μελέτη της γλώσσας προκειμένου να συνεισφέρει αποτελεσματικά και στην υπολογιστική γλωσσολογία, έναν κλάδο τις εφαρμογές του οποίου τις αξιοποιούμε καθημερινά.

Ακόμη και γλωσσικά ελλείμματα που παρατηρούνται σε διάφορες νόσους όπως το Alzheimer, αναδεικνύουν τη σχέση γλώσσας και εγκεφάλου ερμηνεύοντας επίκτητες γλωσσικές διαταραχές! Από την άλλη, οι Νευροεπιστήμες αρχίζουν να αλληλεπιδρούν, ουσιαστικά, με πολλούς τομείς. Η  κατανόηση διαφόρων λειτουργιών με αξιοποίηση νευροαπεικονιστικών και συμπεριφορικών δεδομένων είναι αντικείμενο μελέτης κοινωνικών επιστημόνων, ψυχολόγων, ιατρών, βιολόγων προγράμματα σπουδών τα οποία τα συναντούμε σε τμήματα στο 1ο & 3ο συνήθως επιστημονικό πεδίο.

– Data Analysis | Ανάλυση Δεδομένων

Οι Αναλυτές Δεδομένων πλέον έχουν πολύ σημαντικό συμβουλευτικό ρόλο σε εταιρείες τεχνολογίας και καταναλωτικών αγαθών, σε οργανισμούς που σχετίζονται με τη λήψη εμπορικών και στρατηγικών αποφάσεων κ.λπ. Φυσικά, σε πεδία όπως η Τραπεζική, η Οικονομία, η Υγεία, τα Media, οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες γίνονται ολοένα και πιο περιζήτητοι. Οι τυπικές αρμοδιότητες ενός αναλυτή δεδομένων περιλαμβάνουν τη διαχείριση μεγάλων δεδομένων, τη διασφάλιση της ποιότητας των εισαγόμενων δεδομένων, την ανάπτυξη δυνατοτήτων ανάλυσης και υποβολής εκθέσεων και την παρακολούθηση των επιδόσεων και των σχεδίων ελέγχου ποιότητας για τον εντοπισμό βελτιώσεων. Είναι υπεύθυνοι για την οργάνωση εκατοντάδων στοιχείων που σχετίζονται με πωλήσεις, έρευνα αγοράς, logistics, συμπεριφορά καταναλωτή ακόμη και γλωσσικών δεδομένων! Έτσι, αναπτύσσουν εκθέσεις για να βοηθούν τις εταιρείες να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να βελτιστοποιούν διεργασίες.

Όσοι θα ασχοληθούν με το E-commerce & Communication (ηλεκτρονικό εμπόριο και επικοινωνία) ειδικότητες όπως οι : multisensory experience designers, sensory marketeers , νομικοί εξειδικευμένοι στα κοινωνικά δίκτυα θα γίνονται ολοένα και πιο απαραίτητοι.Οι επιστήμονες των δεδομένων βοηθούν φορείς, οργανισμούς και εταιρείες να διαχειρίζονται, να αποθηκεύουν και να προστατεύουν τα δεδομένα τους. Συνεργάζονται με τους μηχανικούς υπολογιστών και λοιπά στελέχη για τη δημιουργία μοντέλων και σχεδίων για δομές των βάσεων δεδομένων, για να εξάγουν και αξιολογούν την ποιότητα των δεδομένων, για να διασφαλίζουν πως τα δεδομένα είναι ασφαλή και ποιοτικά και πολλά ακόμη.

Σημαντικά πεδία και μαθήματα για μια σχετική καριέρα στην αρχιτεκτονική δεδομένων αφορούν συστήματα βάσεων δεδομένων, διαχείριση δεδομένων, λειτουργικά συστήματα, ανάλυση συστημάτων. Ενδεικτικά τμήματα που μπορούν να εφοδιάσουν με σχετικές γνώσεις και να αποτελέσουν τη βάση για να δραστηριοποιηθεί μελλοντικά ένας μαθητής σε αυτό το πεδίο είναι: Πληροφορικής, Εφαρμοσμένης Πληροφορικής, Μαθηματικών, Ψηφιακών Συστημάτων κ.λπ.

– Data Engineer

Τι κάνουν: Ένας μηχανικός δεδομένων συλλέγει και διαχειρίζεται ακατέργαστα δεδομένα και τα μετατρέπει σε πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από διάφορους αναλυτές σε έναν οργανισμό. Ενδεικτικές σπουδές: Πτυχίο στην Επιστήμη των Υπολογιστών, στα Μαθηματικά, Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής.

– Υπολογιστικοί Γλωσσολόγοι

Η Υπολογιστική Γλωσσολογία είναι ένα νέο σχετικά γνωστικό πεδίο, το οποίο σχετίζεται με την υπολογιστική επεξεργασία της φυσικής γλώσσας για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως η αναγνώριση λόγου, η κατανόηση και παραγωγή φυσικής γλώσσας, η σύνθεση λόγου, η εύρεση της πληροφορίας, η αυτόματη μετάφραση, κ.ά. Φυσικά, οι πτυχές της πλέον αξιοποιούνται σε εφαρμογές όπως π.χ οι εικονικοί βοηθοί ενώ τα επόμενα χρόνια θα ενταθεί ακόμη περισσότερο καθώς οι «θεωρητικοί» αυτοί επιστήµονες θα κληθούν να στελεχώσουν πρόσθετες θέσεις σε συναφείς επιχειρήσεις.

– Blockchain Specialists

Η τεχνολογία του Blockchain αρχίζει να υπεισέρχεται ολοένα και περισσότερο στις μέρες μας. Από την εκπαίδευση έως την εφοδιαστική αλυσίδα και τα logistics, το Blockchain αφορά πολλά. Διευκολύνει τρομερά τις συναλλαγές επιχειρηματικού δικτύου καταγράφοντας κάθε συναλλαγή δεδομένων στο δίκτυο. Προσφέρει επίσης αποτελεσματική παρακολούθηση των περιουσιακών μας στοιχείων είτε είναι υλικά ή άυλα και γεννά νέες ευκαιρίες για όσους θα κατακτήσουν γνώσεις σχετικές με την τεχνολογία. Οπότε δεν θα περιορίζεται η γνώση του πεδίου μόνο σε όσους, με οικονομικό προσανατολισμό, θέλουν να ασχοληθούν με cryptos, NFT’s κ.λπ. αλλά θα αφορά ακόμη και ένα νομικό επιστήμονα που θα δουλεύει μελλοντικά ως Specialist με «έξυπνα» συμβόλαια!

– Κρυπτογράφοι και Αναλυτές Κυβερνοασφάλειας | Cyber Security Analyst

Όπως διατυπώνεται στο Εγχειρίδιο Κυβερνοασφάλειας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η κρυπτογραφία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την ασφάλεια των συστημάτων και η σωστή χρήση της επιτυγχάνει εμπιστευτικότητα, αυθεντικοποίηση, ακεραιότητα κ.λπ. Οι κρυπτογράφοι μαζί με τους ειδικούς αναλυτές που αξιολογούν τα συστήματα και διασφαλίζουν τη κυβερνοασφάλεια, ήδη λογίζονται ως απαραίτητοι ειδικοί επιστήμονες σε πολλούς κλάδους και όχι μόνο στον τραπεζικό όπως ορισμένοι πιστεύουν.

Τι κάνουν: Ένας αναλυτής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο είναι ένας επαγγελματίας πληροφορικής υπεύθυνος για την προστασία συστημάτων υπολογιστών, δικτύων και δεδομένων από πιθανές απειλές και παραβιάσεις με την εφαρμογή μέτρων ασφαλείας, την παρακολούθηση για τρωτά σημεία και την απόκριση σε συμβάντα. Ενδεικτικές σπουδές: Εφαρμοσμένη Πληροφορική, Πληροφορικής, Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί Μηχανικών Υπολογιστών, Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών.

– Βιομέτρες

Σκοπός της Βιομετρίας είναι η γνώση και η δυνατότητα χρησιμοποίησης μεθόδων για τη συλλογή και επεξεργασία διαφόρων βιολογικών μετρήσεων. Μέσω στατιστικών και μαθηματικών μεθόδων, αντλεί δεδομένα σχετικά με έναν οργανισμό για βιομετρική ανάλυση, που χρησιμοποιούνται, κυρίως αλλα όχι αποκλειστικά, για την αναγνώριση ανθρώπων. Στον Γ.Κ.Π.Δ. τα βιομετρικά δεδομένα ορίζονται ως «δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα οποία προκύπτουν από ειδική τεχνική επεξεργασία συνδεόμενη με φυσικά, βιολογικά ή συμπεριφορικά χαρακτηριστικά φυσικού προσώπου και τα οποία επιτρέπουν ή επιβεβαιώνουν την αδιαμφισβήτητη ταυτοποίηση του εν λόγω φυσικού προσώπου, όπως εικόνες προσώπου ή δακτυλοσκοπικά δεδομένα». Οι Βιομέτρες λοιπόν, θα είναι σε θέση είτε να δημιουργήσουν συστήματα που αξιολογούν και εφαρμόζουν την επιστήμη ή να έχουν καθοδηγητικό ρόλο για την ορθή αξιοποίηση των πορισμάτων της επιστήμης.

– Επιχειρηματική Ευφυΐα (BI)

Στους περισσότερους κλάδους και επιχειρήσεις η λειτουργία τους, η λήψη απόφασης και η εξέλιξη τύπους αρχίζει να ξεφεύγει από το προσωποκεντρικό – εμπειρικό μοντέλο και να αναδιαμορφώνεται σε ένα νέο μοτίβο όπου το τελικό αποτέλεσμα είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Ο κύριος ρόλος του εξειδικευμένου στελέχους σε αυτό τον κλάδο είναι η ανάλυση δεδομένων για τον προσδιορισμό τομέων όπου ένας οργανισμός μπορεί να βελτιωθεί και εξειδικεύονται στον εντοπισμό πιθανών κινδύνων σε οργανισμούς και στην εξεύρεση των κατάλληλων λύσεων.

Σχετικό πτυχίο με τον κλάδο είναι στη στατιστική, στην επιστήμη των υπολογιστών, στη διοίκηση επιχειρήσεων και φυσικά η συνεχόμενη μετεκπαίδευση σε νέα δεδομένα και ειδικές γνώσεις (SQL, Oracle, Python, Tableau, R κ.λπ.). Ενδεικτικά τμήματα που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για να δραστηριοποιηθεί μελλοντικά ένας μαθητής σε αυτό το πεδίο είναι: Επιστήμης Υπολογιστών Κρήτης, Στατιστικής & Ασφαλιστικής, Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων, επιλογές δηλαδή που συναντώνται κυρίως στο 4ο και λιγότερο στο 2ο επιστημονικό πεδίο.

Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος στην Ελλάδα

Επιπρόσθετα, όπως προαναφέρθηκε, αξίζει να δούμε σε τοπικό επίπεδο και επαγγέλματα του Μέλλοντος όπως περιγράφονται από μελέτες όπως αυτή του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ). Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως τα συγκεκριμένα επαγγέλματα επιλέχθηκαν -σύμφωνα με την ενημέρωση του ΣΕΒ- λόγω συγκεκριμένων κριτηρίων και δεδομένων.

Ειδικότερα, σε αυτά απασχολούνται περισσότεροι από 240.000 εργαζόμενοι. Οι 80.000 περίπου από αυτούς απασχολούνται στη μεταποίηση και σε άλλους δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Επίσης, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξεύρεσης κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού ενώ οι προβλέψεις για την εξέλιξη της απασχόλησης είναι ευοίωνες για πολλά από αυτά καθώς βρίσκονται στο προπύργιο της τεχνολογικής εξέλιξης.

Όπως μαρτυρεί και ο ίδιος ο ΣΕΒ. «Σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα, βασικό ζητούμενο είναι η προσαρμογή όλων στις νέες προκλήσεις προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον» και παραθέτει ακολούθως: «Στην Ελλάδα, παρά τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, την αύξηση του αριθμού των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης και το ευρύ φάσμα επιλογών που προσφέρει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, σε επίπεδο βαθμίδων, διαδρομών και ειδικοτήτων, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να καλύψουν κενές θέσεις εργασίας και εντοπίζουν ελλείψεις, τόσο τεχνικών όσο και οριζόντιων δεξιοτήτων, στο ανθρώπινο δυναμικό τους. Ποια είναι όμως αυτά τα επαγγέλματα;

• Μηχανικός Δικτύων και Βάσεων Δεδομένων
• Μηχανικός Ανάπτυξης Λογισμικού
• Τεχνικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Συστημάτων και Δικτύων
• Τεχνικός Βιομηχανικών Εγκαταστάσεων
• Τεχνικός Αυτοματισμών
• Στέλεχος Διαχείρισης Ασφάλειας & Ποιότητας Τροφίμων
• Εργοδηγός κλάδου εξόρυξης
• Στέλεχος προώθησης εξαγωγών
• Στέλεχος εφοδιαστικής αλυσίδας
• Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων
• Χειριστής μηχανημάτων έργου

Ποια Τμήματα θα με οδηγήσουν στα Επαγγέλματα του Μέλλοντος;

Αναμφίβολα, μέσα κλασικά πανεπιστημιακά τμήματα μπορούν να αποτελέσουν μια άρτια βάση και αφετηρία, προκειμένου ο αυριανός απόφοιτος να μπορέσει να μεταπηδήσει ή και να ειδικευθεί σε ένα καινοτόμο πεδίο και εν τέλει να ασκήσει ένα επάγγελμα του μέλλοντος. Για παράδειγμα, τα Τμήματά Γεωπονίας είναι ένα από τα πρώτα ιδρυθέντα Τμήματα των Ελληνικών ΑΕΙ και από τους γνωστούς κλάδους. Υπηρετώντας ωστόσο αυτήν την ευρύτατη επιστήμη, μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία για να εργαστεί κάποιος μελλοντικά ως Βιοτεχνολόγος, Μηχανικός Τροφίμων, Γενετιστής.

Ακόμη, η Φαρμακευτική είναι από τις πρώτες επιστήμες που διδάχθηκαν στο Πανεπιστήμιο. Ενδεικτικά, το 1835 υπεγράφη Β.Δ. για τη σύσταση στην Αθήνα «θεωρητικού και πρακτικού καταστήματος Χειρουργίας, Ιατρικής και Φαρμακοποιίας», δηλαδή ακριβώς ένα χρόνο πριν από το Β.Δ. του 1836 με το οποίο συστάθηκε το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παρά λοιπόν τη μακροχρόνια παρουσία του και πάρα το γεγονός πως συχνά συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με το επάγγελμα του φαρμακοποιού, το πρόγραμμα σπουδών αποτελεί μια άρτια βάση για κάποιον που ενδιαφέρεται να εργαστεί μελλοντικά ως Τοξικολόγος, Υπεύθυνος Συμμόρφωσης, Ελεγκτής Ποιότητας.

Από την άλλη σε τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών (ενδεικτικά: Ε.Μ.Π., Α.Π.Θ., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)  που σχετίζονται με μια από τις πλέον κλασικές πολυτεχνικές ειδικότητες, ο απόφοιτος του τμήματος δύναται μελλοντικά να εξειδικευθεί ως Εμβιομηχανικός, Μηχανικός Υλικών, Βιομηχανικός Σχεδιαστής.

Επίσης, από το Μαθηματικό,  όπου μαζί με το Φυσικό και το Χημικό αποτελούν στους μαθητές των θετικών επιστημών τις πιο γνωστές και οικείες επιστήμες, ο απόφοιτος μπορεί, ενδεικτικά, να δραστηριοποιηθεί ως Αναλογιστής, Αναλυτής Δεδομένων όπως και από το Φυσικό π.χ. μπορεί μελλοντικά να εργαστεί ως Νανοτεχνολόγος, Αυτοματιστής, Ακτινοφυσικός.

Στα προαναφερθέντα τμήματα, όπως και σε πάρα πολλά ακόμη, οι προπτυχιακές σπουδές, είτε μέσω των κατευθύνσεων προχωρημένου εξαμήνου είτε ως βασικό υπόβαθρο αποτελούν το εφαλτήριο για να μπορέσει ο αυριανός φοιτητής να ακολουθήσει κλάδους και επαγγέλματα του μέλλοντος. Μάλιστα, προς αυτήν την κατεύθυνση, συχνά  τα μεταπτυχιακά προγράμματα είναι αυτά που θα του παρέχουν και τις εξειδικευμένες γνώσεις.

Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις βέβαια, έτσι και εδώ, το πρώτο βήμα είναι ο κάθε ενδιαφερόμενος να έχει ενημερωθεί σωστά μέσω εξειδικευμένων συμβούλων και στελεχών επαγγελματικού προσανατολισμού, να έχει συγκεντρώσει τις απαραίτητες πληροφορίες και, στο δρόμο προς τις πανελλαδικές ή και αποφοιτώντας από τη σχολή του, να έχει μια αντικειμενική εικόνα των επιλογών του. Αυτό που είναι το πιο σημαντικό για τον κάθε μαθητή Λυκείου, ειδικά για όσους ολοκληρώνουν τη φοίτησή τους και θα συμπληρώσουν και το μηχανογραφικό τους, είναι να γνωρίζουν το εύρος των επιλογών τους. Να γνωρίζουν τις δυνατότητες που τους παρέχουν τα προγράμματα σπουδών του πεδίου ή του τομέα τους και να κάνουν στοχευμένες επιλογές, αξιοποιώντας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη βαθμολογία που θα επιτύχουν στις Πανελλαδικές.

Και αν αυτή η διαδικασία φαντάζει δύσκολη και απαιτητική, δεν πρέπει να ξεχνάτε πως όλοι εμείς ως επιστήμονες και στελέχη συμβουλευτικής είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε με τις γνώσεις και την πολυετή εμπειρία μας κάθε μαθητή και φοιτητή. Εξάλλου, όπως και σε χιλιάδες μαθητές στο παρελθόν, στόχος είναι να επιλέξετε στοχευμένα, με πρώτιστο κριτήριο, τα ενδιαφέροντα σας, τις βαθμολογίες αλλά και τις προσδοκίες σας. Να κάνετε, στην παρούσα φάση, τις καλύτερες δυνατές επιλογές, ώστε αυτό το πρώτο βήμα να αποτελέσει την καλύτερη αφετηρία στη σταδιοδρομία σας.

Επιλογικά, αυτο που έχει εξίσου μεγάλη σημασία, για την παρούσα αλλά και την μελλοντική αγορά εργασίας, είναι οι ήπιες αλλά και οι «διαδραστικές» δεξιότητες. Όπως έχει αναφερθεί σε άλλες δημοσιεύσεις απο τον υπογράφοντα, ως διαδραστικές δεξιότητες ορίζονται εκείνες που αποτελούν μια σύνθεση ήπιων και τεχνικών δεξιοτήτων που βοηθούν το σύγχρονο άνθρωπο να λειτουργήσει στο πολύπλοκο τεχνολογικό περιβάλλον που βρίσκεται σήμερα. Δεξιότητες όπως για παράδειγμα η ψηφιακή ενσυναίσθηση, η αυτεπίγνωση ψηφιακής ταυτότητας και αρκετές ακόμη. Αυτές οι δεξιότητες, σε συνδυασμό με την επίδραση των προαναφερθέντων παραγόντων, είναι που θα συμβάλλουν ώστε οι σημερινοί μαθητές και αυριανοί επαγγελματίες να ασκήσουν όλα αυτα τα δυναμικά επαγγέλματα με επιτυχία.  Αυτός είναι -εν μέρει- και ο ρόλος του επαγγελματικού προσανατολισμού και της εκπαίδευσης γενικότερα, να προετοιμάσει τους νέους ανθρώπους να αντεπεξέλθουν με επιτυχία στο σύνθετο κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον που καλείται να λειτουργήσει τα επόμενα χρόνια.

Σύνταξη: Δρ. Ταουσάνης Χρήστος, Ιδρυτής -Επιστημονικός Διευθυντής EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας