Τι δείχνει η αγορά εργασίας για τη ζήτηση των πτυχιούχων
Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται ότι τα εκπαιδευτικά εφόδια των νέων έχουν αυξηθεί, με τους περισσότερους όχι μόνο να έχουν στην κατοχή τους ένα πτυχίο Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης αλλά πολύ περισσότερο να είναι κάτοχοι Μεταπτυχιακού ή και Διδακτορικού τίτλου. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την περιστολή του ποσοστού της ανεργίας για τους εν λόγω νέους. Ωστόσο υψηλό συνεχίζει να παραμένει το ποσοστό που αφορά τα επίπεδα της διαρθρωτικής ανεργίας, δηλαδή της ανεργίας η οποία αφορά την συσχέτιση του ρυθμού παραγωγής αποφοίτων με την ζήτηση που παρουσιάζεται στην αγορά εργασίας.
Η ΕΘΑΑΕ κατανοώντας το έλλειμμα που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον τομέα της διασύνδεσης της ζήτησης με την προσφορά εργασίας, στην πρόσφατη αναλυτική έρευνά της για την περίοδο 2011-2020, παρουσίασε το ρυθμό παραγωγής αποφοίτων επί των απασχολούμενων σε σχέση με την ζήτηση στην αγορά εργασίας και την προοπτική κάθε επιστημονικού κλάδου αποφοίτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης στους κλάδους επαγγελμάτων με σημαντικές επαγγελματικές προοπτικές (λόγω της αυξημένης ζήτησης) συμπεριλαμβάνονται για παράδειγμα σπουδές που σχετίζονται με την πληροφορική, τα επαγγέλματα διοίκησης, τον τομέα της υγείας και τον κλάδο των μηχανικών.
Συγκεκριμένα, στον κλάδο της πληροφορικής παρατηρείται μία σημαντική αύξηση της ζήτησης από πλευράς εργοδοτών την περίοδο 2011-2020 της τάξεως του 75,36% ενώ η ετήσια παραγωγή αποφοίτων επι των απασχολούμενων αγγίζει μόλις το 5,3% καταδεικνύοντας τις σημαντικές επαγγελματικές προοπτικές του συγκεκριμένου κλάδου. Σχετικά με την ζήτηση στον τομέα των επαγγελμάτων διοίκησης, η αύξηση της ζήτησης ανέρχεται στο 63,72% από πλευράς αγοράς ενώ από πλευράς ετήσιας παραγωγής αποφοίτων επί των απασχολούμενων το ποσοστό φθάνει το 9.3%. Επιπλέον, στους επαγγελματίες υγείας η αύξηση της ζήτησης ανέρχεται σε ποσοστό 59,84% με ποσοστό παραγωγής αποφοίτων 2,76% και τέλος ο κλάδος των μηχανικών όπου παρουσιάζει μια αύξηση στη ζήτηση για εργασία 36,73% ενώ η προσφορά αποφοίτων ανέρχεται στο 5,93% .
Από την άλλη, κλάδοι των επαγγελμάτων που η ζήτηση από την πλευρά της αγοράς καθίσταται μειωμένη σε σχέση με την παραγωγή των αποφοίτων, αφορά τα επαγγέλματα του βιβλιοθηκονόμου, του αρχιτέκτονα, του τοπογράφου, των καθηγητών τόσο δευτεροβάθμιας όσο και επαγγελματικής εκπαίδευσης, των καλλιτεχνών, των νομικών, και των επαγγελμάτων που σχετίζονται με τον κοινωνικό και τον θρησκευτικό τομέα. Συγκεκριμένα, την χαμηλότερη ζήτηση από πλευράς αγοράς παρουσιάζει ο κλάδος των βιβλιοθηκονόμων, αρχειοθετών και εφόρων αρχαιοτήτων και μουσείων με ποσοστό -41,34% και προσφορά στα 27,68%. Ακολουθούν οι καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με ποσοστό -20,02% και προσφορά αποφοίτων σε ποσοστό 2,77% ενώ οι καθηγητές επαγγελματικής εκπαίδευσης παρουσιάζουν μειωμένη ζήτηση της τάξεως του 17,92% ενώ η προσφορά αποφοίτων ανέρχεται στα 2,23% ενώ τέλος ο επαγγελματικός κλάδος των νομικών παρουσιάζει μειωμένη ζήτηση της τάξεως του 12,66% με ετήσια παραγωγή αποφοίτων επί των απασχολούμενων σε ποσοστό 2,91%.
Τέλος, ενδεικτικά στους κλάδους με σχετικά θετικές ή και ουδέτερες επαγγελματικές προοπτικές ανήκουν οι σχόλες των κτηνιάτρων με ποσοστό 37,30% σε ό,τι αφορά τη ζήτηση και με ποσοστό ετήσιας παραγωγής αποφοίτων 4,18%, των νοσηλευτών και μαιών με μια ζήτηση της τάξεως του 35,78% και ετήσια παραγωγή αποφοίτων σε ποσοστό 6,48% και επαγγελματίες φυσικών επιστημών, γεωλόγοι και γεωφυσικοί με ζήτηση 20,97% και ετήσια παραγωγή αποφοίτων 13,14%.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας δεν θα πρέπει να επηρεάζουν αρνητικά όσους έχουν ήδη αποφοιτήσει ή σκέφτονται να φοιτήσουν στις σχολές οι οποίες παρουσιάζουν είτε μειωμένη είτε αρνητική ζήτηση στην αγορά εργασίας. Αν για παράδειγμα κάποια/ος επιθυμεί να ασχοληθεί με το επάγγελμα του βιβλιοθηκονόμου, μπορεί να κάνει το όνειρο του πραγματικότητα, αρκεί να εκμεταλλευτεί την δυνατότητα που του προσφέρει η προοπτική μιας διαφοροποιημένης σταδιοδρομίας και να ασχοληθεί με το UX DESIGN. Αντίστοιχα κάποια/ος που έχει τελειώσει νομική και επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί σε έναν κλάδο με σημαντικές επαγγελματικές προοπτικές για την καριέρα του, μπορεί να κάνει ένα μεταπτυχιακό στη διαμεσολάβηση για την εξωδικαστική επίλυση διάφορων ιδιωτικού δικαίου, ενώ τέλος ο εκπαιδευτικός δύναται να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους συνάδελφούς του, αν εξειδικευτεί στη τεχνητή νοημοσύνη προκειμένου να αναπτύξει τις δεξιότητες των μαθητών του αλλά και ένα σύστημα εξετάσεων, καθώς το μοντέλο του ψηφιακού μετασχηματισμού της εκπαίδευσης παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες.
Η πτυχή και η στοχευμένη εφαρμογή της διαφοροποιημένης σταδιοδρομίας είναι μια δυνατότητα, την οποία μπορεί να ανακαλύψει κάποιος μέσω του πρωτοποριακού τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού ADVISOR, το οποίο θα βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους να συνδυάσουν γνώσεις διαφορετικών επιστημονικών αντικειμένων από το προπτυχιακό στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών τους. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στο μέλλον σε πιο σύνθετους και καινοτόμους εργασιακούς ρόλους, με την συνδρομή της επαγγελματικής συμβουλευτικής, η οποία θα βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους να ανακαλύψουν, με βάση τις κλίσεις, τις δεξιότητες και τα ταλέντα τους, το πεδίο των επιστημών ή τον τομέα της διαφοροποιημένης σταδιοδρομίας που τους ταιριάζει, για να εισέλθουν δυναμικά στην αυριανή αγορά εργασίας, μια αγορά η οποία μεταβάλλεται συνεχώς.
Εξάλλου, και οι ίδιες οι επιχειρήσεις αναζητούν διαρκώς κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό, το οποίο θα μπορεί να ανταποκριθεί στην περίοδο των ραγδαίων τεχνολογικών, οικονομικών, και κοινωνικών μεταβολών που διανύει η κοινωνία και η οικονομία. Η διασύνδεση μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς εργασίας, ειδικά των νέων αποφοίτων είναι και ένα στοίχημα των επιχειρήσεων με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλες τις βαθμίδες της μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εφόσον βέβαια επιτευχθεί και η σύνδεση με τις κλίσεις τις δεξιότητες του εκάστοτε ωφελουμένου. Σε αυτή την προσπάθεια ο επαγγελματικός προσανατολισμός και η επιστημονική μας ομάδα μπορεί να καταστεί σημαντικός αρωγός για να βοηθήσει τόσο τους μαθητές όσο και τους φοιτητές να διαμορφώσουν ένα μοναδικό και εξατομικευμένο career path που θα θέσει τις βάσεις για την επαγγελματική και προσωπική ευημερία.
Μαρία Κουμανδέρη, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας | EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας