Πως επιλέγουμε Σπουδές και Επάγγελμα
Για κάποιους ανθρώπους είναι απλό και ξεκάθαρο πολύ νωρίς στη ζωή τους. Για τους περισσότερους όμως αποτελεί μια δύσκολη σπαζοκεφαλιά, ένα δυσεπίλυτο γρίφο. Ο λόγος φυσικά για την επιλογή σπουδών και κατ’ επέκταση επαγγέλματος. Όπως όλοι οι γρίφοι έτσι κι αυτός έχει την απάντησή του η οποία βασίζεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων και δεδομένων. Όσο καλύτερα λοιπόν αναλυθούν οι παράγοντες τόσο καλύτερη θα είναι η επιλογή.
Ο σπουδαιότερος ίσως παράγοντας αφορά την αυτογνωσία του ατόμου. Το να γνωρίζει καλά τον εαυτό του. Αυτή η γνώση περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από τα οποία το πρώτο είναι οι κλίσεις και τα ενδιαφέροντα. Το επάγγελμα το οποίο επιλέγουμε είναι η δραστηριότητα με την οποία θα καταπιανόμαστε καθημερινά για πολλές ώρες της ημέρας για όσο διάστημα επιλέξουμε να ασκήσουμε το συγκεκριμένο επάγγελμα. Είναι αντιληπτό ότι αν αυτή η δραστηριότητα δεν περιέχει στοιχεία που να εμπίπτουν στα ενδιαφέροντα μας είναι καταδικασμένη σύντομα να καταλήξει μια κουραστική και ανιαρή ρουτίνα. Εκτός από την επίγνωση των ενδιαφερόντων και των κλίσεων σημαντικό στοιχείο αυτογνωσίας είναι και η επίγνωση των ικανοτήτων και δυνατοτήτων σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Κάθε επάγγελμα απαιτεί ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δεξιότητες και ορισμένα επαγγέλματα μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Είναι αντιφατικό για παράδειγμα να επιδιώκει κανείς να γίνει δάσκαλος όταν δεν μπορεί να είναι υπομονετικός με τα παιδιά, ή να εμμένει να γίνει κυβερνήτης αεροσκάφους ενώ δεν διαθέτει άριστη όραση. Αυτό το στοιχείο συνδέεται με τη βιωσιμότητα μιας επαγγελματικής επιλογής. Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκούν οι καλές προθέσεις ή το ενδιαφέρον για ένα επάγγελμα ώστε να επιλεγεί αλλά πρέπει να μπορούν να υπάρξουν και κάποιες απαραίτητες προϋποθέσεις. Επιπλέον καθοριστική για την αυτογνωσία είναι και η απάντηση στο ερώτημα τι θέλω. Οι επιθυμίες και οι προσδοκίες που ο καθένας έχει από τις σπουδές του και το επάγγελμα του αποτελούν σημαντικό οδηγό επιλογής και συνδέονται με τις επαγγελματικές αξίες και τη διερεύνηση αυτών. Κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του επαγγελματικές αξίες και ο εντοπισμός τους μπορεί να υποδείξει τη φύση της σταδιοδρομίας που είναι προτιμότερο να ακολουθήσει.
Ο δεύτερος παράγοντας επιλογής σχετίζεται με την πληροφόρηση. Η έγκυρη και ολοκληρωμένη πληροφόρηση είναι καθοριστικής σημασίας για την επιλογή αρχικά σπουδών και στη συνέχεια επαγγέλματος. Αποτελεί το πλέγμα των πληροφοριών που χρειάζεται για να εντοπίσει κανείς πώς θα πετύχει αυτό που θέλει. Η διαδικασία της πληροφόρησης είναι που δίνει απαραίτητες γνώσεις για προγράμματα σπουδών, για επαγγελματικά δικαιώματα αλλά και για διαφορετικά μονοπάτια που μπορεί εν τέλει να οδηγούν στον ίδιο απώτερο σκοπό. Ασφαλώς γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι επιλογή σταδιοδρομίας χωρίς να έχει προηγηθεί εμπεριστατωμένη πληροφόρηση μπορεί να οδηγήσει σε άστοχες επιλογές και να φέρει απογοήτευση.
Στη διερεύνηση αυτών των δύο παραγόντων ισχυρός σύμμαχος μπορεί να αποβεί η Συμβουλευτική Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Η διαδικασία του Επαγγελματικού Προσανατολισμού μπορεί να βοηθήσει κάθε ενδιαφερόμενο να βρει τις απαντήσεις που ζητά. Ασφαλώς θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν δίνονται έτοιμες απαντήσεις στον ενδιαφερόμενο γιατί είναι απαραίτητο η απόφαση να ανήκει στον ίδιο και όχι σε κάποιον άλλο. Ωστόσο τόσο τα εργαλεία Επαγγελματικού Προσανατολισμού όσο και η ίδια η συμβουλευτική ως πράξη θα βοηθήσουν ώστε να ληφθεί η καλύτερη δυνατή απόφαση.
Αρχικά η συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου κλίσεων και ενδιαφερόντων όπως το Advisor θα αναδείξει τα πεδία με τα οποία μπορεί να συνδεθεί ο συμβουλευόμενος. Μέσω απλών ερωτήσεων διερευνώνται τα αντικείμενα ενδιαφέροντός του και διαμορφώνεται μια περιγραφή των επαγγελματικών του χαρακτηριστικών. Αυτά τα χαρακτηριστικά θα αντιστοιχηθούν με επαγγέλματα τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να εξεταστούν με τη συνδρομή του συμβούλου σταδιοδρομίας ως προς τη βιωσιμότητά τους. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την εξέταση μπορεί να διαδραματίσει η διερεύνηση των επαγγελματικών αξιών. Με την ανάδειξη των σημαντικότερων αξιών μέσω ενός ψυχομετρικού εργαλείου όπως το Value, κάποια επαγγέλματα μπορούν να κριθούν ως καταλληλότερες επιλογές από κάποια άλλα.
Πέρα όμως από την απαραίτητη αναζήτηση των προσωπικών χαρακτηριστικών μέσω ψυχομετρικών εργαλείων μια σειρά συνεδριών επαγγελματικού προσανατολισμού μπορεί να αναδείξει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ιδανικότερες επιλογές. Ο σύμβουλος σταδιοδρομίας μπορεί να παρέχει εύστοχη πληροφόρηση σχετικά με κάθε πιθανή επιλογή. Μπορεί να βοηθήσει τον συμβουλευόμενο να σταθμίσει τα όποια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κάθε επιλογής, να δείξει τους δρόμους από τους οποίους μπορεί κανείς να ακολουθήσει μια σταδιοδρομία, να εξηγήσει τις δυσκολίες ή να βοηθήσει στην άρση των αντιστάσεων και των εμποδίων προς μια επιλογή και να διδάξει τον συμβουλευόμενο -ίσως το σημαντικότερο- πως να παίρνει μια απόφαση αφού πρώτα αναζητήσει έγκυρες πληροφορίες.
Η επιλογή σταδιοδρομίας, είτε είναι εύκολη είτε δύσκολη απόφαση, αποτελεί πάντα κρίσιμη στιγμή στη ζωή του ανθρώπου και μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξή της. Είναι απαραίτητο λοιπόν να βασίζεται σε δεδομένα και σίγουρα όχι σε προγνωστικά. Τα δεδομένα αυτά σχετίζονται αφ’ ενός με τα χαρακτηριστικά του ατόμου αφ’ ετέρου με τα χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας τη δεδομένη χρονική στιγμή που λαμβάνεται η απόφαση. Σε αυτό επομένως το «ζύγισμα» των δεδομένων, στην αναζήτηση του μονοπατιού οι Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας με τη γνώση και την εμπειρία της EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας είναι πάντα δίπλα σε όποιον το θελήσει.
Γιώργος Αγγουράς, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας | EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας