Βέλτιστες Πρακτικές για το Εξ Αποστάσεως Μάθημα

Βέλτιστες Πρακτικές για το Εξ Αποστάσεως Μάθημα

Για να διδάξετε επιτυχώς μαθήματα εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες Σύγχρονης και Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι έχετε λάβει υπόψιν όλα τα απαραίτητα βήματα πριν ξεκινήσετε. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να εξασφαλίσετε μια ομαλή μετάβαση μεταξύ της αρχικής ιδέας σας και του μαθήματος που θα παρουσιάσετε μπροστά στους μαθητές.

Βήμα 1ο – Σχεδιασμός Μαθήματος:

1. Επίπεδο

Όταν σχεδιάζετε το μάθημα σας, να έχετε ένα σαφές όραμα για το επίπεδο δεξιοτήτων και την εμπειρία που θα έχουν οι μαθητές σας. Με την πρόβλεψη των αναγκών των μαθητών σας, μπορείτε να σχεδιάσετε μαθήματα αρχαρίων, ενδιάμεσων ή εξειδικευμένων (ή και τα τρία!). Απλά να είστε πάντα σαφείς σχετικά με το επίπεδο εμπειρίας που διδάσκετε.

1. Δομή

Ένα επιτυχημένο μάθημα βασίζεται στο πόσο καλά το σχεδιάζετε. Σκεφτείτε πώς να μεταδώσετε καλύτερα τις γνώσεις σας στους σπουδαστές σας. Βεβαιωθείτε ότι το μάθημα σας ακολουθεί πάντα ένα λογικό μονοπάτι και ότι οι μαθητές θα λάβουν τις πληροφορίες με μια ακολουθία που θα βγάζει νόημα γι ‘αυτούς. Αν είναι η κατηγορία των αρχαρίων, σιγουρευτείτε ότι όλα τα βασικά είναι καλυμμένα πριν προχωρήσετε σε πιο σύνθετα μέρη. Ακόμη και οι ενδιάμεσοι και οι ειδικοί των επιπέδων μπορούν πάντοτε να επωφεληθούν από μια υπενθύμιση για αυτό που ήδη γνωρίζουν.

1. Περιεχόμενο

Καθώς σχεδιάζετε τη δομή, συμπεριλαμβάνετε επίσης λεπτομερείς σημειώσεις για το περιεχόμενο που πρόκειται να συμπεριλάβετε. Θα πρέπει να ορίσετε σαφείς στόχους για το τι θέλετε οι σπουδαστές σας να μάθουν.

Θυμηθείτε επίσης ότι το περιεχόμενο πρέπει να είναι ενδιαφέρον, συναφές και να δίνει στον σπουδαστή κίνητρο σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος. Είναι καλύτερα να σπάσετε το περιεχόμενο σε μικρότερα κομμάτια έτσι ώστε οι μαθητές να έχουν μια αίσθηση του επιτεύγματος καθώς εργάζονται μέσα στο υλικό. Το καλύτερο μέρος της μάθησης για έναν φοιτητή είναι όταν ολοκληρώνει ένα μάθημα και πραγματικά αισθάνεται ότι έχει μάθει κάτι νέο. 

Βήμα 2ο – Παρουσίαση Μαθήματος:

1. Τρόπος – Μέθοδος

Όταν σχεδιάζετε τον τρόπο που θα γίνει η παρουσίαση του μαθήματος σας, πρέπει να έχετε μία σαφή εικόνα του πού θα βρίσκονται οι μαθητές σας. Η παρουσίαση αλλάζει ριζικά ανάλογα με το αν έχετε φοιτητές με φυσική παρουσία, φοιτητές που παρακολουθούν εξ αποστάσεως ή έναν συνδυασμό και των δύο. Επίσης θα πρέπει να αποφασίσετε για την μέθοδο διδασκαλίας που θα ακολουθήσετε:

Μέθοδος Ομιλούσας Κεφαλής (Talking Head Method) – Η διδασκαλία γίνεται από γραφείο όπου η κάμερα δείχνει τον ομιλητή από τους ώμους και πάνω και γίνεται χρήση μόνο τεχνολογικών βοηθημάτων του υπολογιστή.

Μέθοδος Διαδραστικής Διάλεξης (Interactive Lecture Method) – Η διδασκαλία γίνεται σε ένα ευρύ οπτικό πεδίο όπου ο ομιλητής μπορεί να κινείται σε έναν ορισμένο χώρο, δίνοντας έτσι την δυνατότητα χρήσης τεχνολογικών μέσων που βρίσκονται στην αίθουσα διδασκαλίας.

1. Τοποθεσία – Προετοιμασία

Η αίθουσα διδασκαλίας πρέπει να έχει επιλεχθεί ώστε να έχει εξοπλιστεί κατάλληλα αλλά και για να έχουν γίνουν δοκιμές πριν την πραγματοποίηση της πρώτης παρουσίασης. Βασικός παράγοντας είναι το φώς της αίθουσας για μία σωστή και επαγγελματική εξ αποστάσεως διδασκαλία. Πρέπει να προσέξετε να έχετε αρκετό φώς μπροστά σας και να αποφύγετε το φώς από πίσω σας.

Βασικό επίσης είναι να έχει ελεγχθεί η γωνία που τραβάει η κάμερα. Εάν διδάσκετε με την μέθοδο της Ομιλούμενης Κεφαλής πρέπει η κάμερα να είναι στο σωστό ύψος, ευθυγραμμισμένη με το πρόσωπο του ομιλητή (κακές πρακτικές θεωρούνται και το να κοιτάτε προς τα κάτω αλλά και προς τα πάνω).Στην περίπτωση της μεθόδου Διαδραστικής Διδασκαλίας πρέπει να λάβετε υπόψιν σας το χώρο στον οποίο θα κινείται ο ομιλητής. Ο ομιλητής πρέπει να βρίσκεται στο εύρος που καλύπτει η κάμερα στην αίθουσα. Επίσης δεν θα πρέπει να είναι στατικός στην διάλεξη του ,όμως και η συνεχής κίνηση δεν θεωρείται σωστή πρακτική.

Ακόμα ένα στοιχείο που πρέπει να λάβετε υπόψιν σας είναι το φόντο στο οποίο θα διδάσκετε. Σε περίπτωση που δεν έχετε κάποιον μαυροπίνακα φροντίστε να είναι κάποιος τοίχος ώστε να μην αφήνει περιθώρια για περισπασμούς (π.χ. να περνάει κάποιος από πίσω σας).

Τέλος πρέπει να γίνει σωστός έλεγχος στο σύστημα ήχου της αίθουσας. Θα πρέπει να διορθωθούν τυχόν μικροφωνισμοί που μπορεί να προκαλούνται καθώς και να αποφασιστεί, ανάλογα με το στάδιο διδασκαλίας, εάν τα μικρόφωνα των σπουδαστών ,με φυσική ή όχι παρουσία στη αίθουσα, θα πρέπει είναι ανοιχτά ή όχι (καλό θα είναι να υπάρχει η δυνατότητα να ενεργοποιούνται και να απενεργοποιούνται από τον διδάσκοντα κατά βούληση).

1. Εξοπλισμός

Η επιλογή του τρόπου διδασκαλίας συνεπάγει και την επιλογή του τεχνολογικού εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί.

Στην περίπτωση που επιλεχθεί η μέθοδος Ομιλούσας Κεφαλής θα χρειαστεί να εξοπλίσουμε και το γραφείο – έδρα όπου θα διδάξετε καθώς και την υπόλοιπη αίθουσα διδασκαλίας. Για την έδρα θα χρειαστεί ένας υπολογιστής, μία διαδικτυακή κάμερα και ένα μικρόφωνο. Η αίθουσα θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα ηχείο και ένα μικρόφωνο. Οι εξ αποστάσεως μαθητές θα πρέπει να έχουν εξοπλιστεί με έναν υπολογιστή ,με ακουστικά και μικρόφωνο.

Talking Head Method:

– Έδρα:

1. Υπολογιστής
2. Κάμερα
3. Μικρόφωνο

– Αίθουσα:

4. Ηχείο
5. Μικρόφωνο

Στην περίπτωση της μεθόδου Διαδραστικής Διάλεξης θα χρειαστεί να εξοπλίσουμε την έδρα με έναν υπολογιστή και ο ομιλητής θα πρέπει να έχει ασύρματο μικρόφωνο πέτου για να έχει την ελευθερία να κινηθεί. Η αίθουσα πρέπει να είναι εξοπλισμένη με ένα ηχείο, ένα μικρόφωνο και μία διαδικτυακή κάμερα

που θα καλύπτει την περιοχή που θα κινείται ο ομιλητής. Οι εξ αποστάσεως μαθητές θα πρέπει να έχουν εξοπλιστεί με έναν υπολογιστή ,με ακουστικά και μικρόφωνο.

Interactive Lecture Method:

– White Board:

1. Υπολογιστής
2. Μικρόφωνο Πέτου

– Αίθουσα:

3. Ηχείο
4. Μικρόφωνο
5. Κάμερα

 Βήμα 3ο – Προσαρμογή Μαθήματος

1. Ορατός (Visible)

Η διαδικτυακή τάξη διαφέρει από την παραδοσιακή τάξη καθώς το κείμενο αντικαθιστά σε μεγάλο βαθμό την προσωπική επικοινωνία. Αυτή η διαφορετική δυναμική διευκολύνει τους μαθητές να αισθάνονται ότι ο εκπαιδευτής δεν συμμετέχει στην μάθηση, καθιστώντας έτσι πιθανό οι σπουδαστές να παίρνουν ένα παθητικό ρόλο. Η ορατότητα – πρόσβαση μπορεί να επιτευχθεί μέσω δημόσιων και ιδιωτικών καναλιών επικοινωνίας όπως:

1. Ένα τμήμα της ιστοσελίδας του μαθήματος με προσωπικές και επαγγελματικές πληροφορίες για τον εκπαιδευτή.
2. Έγκαιρη επιστροφή των εργασιών και ανατροφοδότηση.

iii. Τακτικές ενημερώσεις και δημοσιεύσεις της ιστοσελίδας του μαθήματος ,καθώς και τακτικές ενημερώσεις στο κοινόχρηστο ημερολόγιο εργασιών μέσω της υπηρεσίας Eclass.

1. Μαζικά και προσωπικά e-mail σε όλους τους μαθητές μέσω της υπηρεσίας Eclass και Open School.
2. Οργανωμένος (Organized)

Οι «διαδικτυακοί» μαθητές γενικά επιλέγουν να παρακολουθήσουν ένα online μάθημα επειδή υποθέτουν ότι θα τους προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στα πολυάσχολα ωράρια τους, πρέπει να γνωρίζουν τι αναμένεται από αυτούς ώστε να οργανώσουν τον χρόνο τους και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των μαθημάτων. Αυτή η αυξημένη ευθύνη διαχείρισης του χρόνου του εκπαιδευόμενου σημαίνει επίσης ότι υπάρχει και αυξημένη ευθύνη οργάνωσης από την πλευρά του εκπαιδευτή. Προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες των μαθητών, προτείνεται οι εκπαιδευτές:

1. Να ζητούν από τους μαθητές να κάνουν μία αυτοαξιολόγηση και να αναφέρουν ποια πιστεύουν είναι τα χαρακτηριστικά ενός επιτυχημένου «διαδικτυακού» μαθητή.
2. Να προετοιμάζουν το πρόγραμμα σπουδών και τις ημερομηνίες λήξης εργασιών προσεκτικά και εκ των προτέρων ώστε οι μαθητές να ξέρουν τί και πότε να περιμένουν.

iii. Να προετοιμάζουν ένα κείμενο με τα Πρέπει και Δεν Πρέπει του μαθήματος, συμπεριλαμβανομένου τους κανόνες για την δημοσίευση σχολίων στα φόρουμ συζητήσεων.

1. Να προβλέπουν την ανάγκη για έναν μη εκπαιδευτικό χώρο για online συζητήσεις (π.χ. Συνέργεια).
2. Να χρησιμοποιούν διαφορετικές μορφές για τους διαδικτυακούς πόρους και να επισημαίνονται ξεκάθαρα ώστε οι μαθητές να μπορούν να επιλέξουν την μορφή που είναι πιο χρήσιμη σε αυτούς (pdf,html,doc)
3. Να χρησιμοποιούν πλήρως τις δυνατότητες της διαθέσιμης εκπαιδευτικής τεχνολογίας για την ενίσχυση της μάθησης.
4. Συμπονετικός (Compassionate)

Το διαδικτυακό περιβάλλον μπορεί να είναι πολύ οικείο, ειδικά όταν το e- mail παρέχει ένα συνδυασμό ιδιωτικότητας και απόστασης που δεν υπάρχει στις παραδοσιακές αίθουσες διδασκαλίας. Αυτή η οικειότητα αυξάνει την ανάγκη για τους εκπαιδευτές να είναι συμπονετικοί στα συναισθήματα και τις ανάγκες των μαθητών. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω:

1. Της άδειας στους μαθητές για άμεση επικοινωνία με τον εκπαιδευτή.
2. Φόρουμ συζήτησης στα οποία οι μαθητές παρουσιάζονται και παρέχουν προσωπικές πληροφορίες.

iii. Υπενθύμισης των προσδοκιών ,συμπεριφοράς και συμμετοχής του μαθητή στην τάξη και της ανταπόκρισης του εκπαιδευτή σε απρόβλεπτα προβλήματα.

1. Αναλυτικός (Analytical)

Οι εκπαιδευτές πρέπει να παρακολουθούν την πορεία εκμάθησης για να διασφαλίσουν ότι οι μαθητές ολοκληρώνουν τις εργασίες και επιτυγχάνονται τα αποτελέσματα μάθησης. Αυτό περιλαμβάνει την έγκαιρη επιστροφή των εργασιών καθώς και την ανάλυση των δεδομένων των φοιτητών. Αν και πολλά συστήματα διαχείρισης μαθημάτων παρέχουν εργαλεία αξιολόγησης και ανάλυσης, είναι ευθύνη του εκπαιδευτή εάν η αξιολόγηση είναι κατάλληλη για το θέμα. Προτεινόμενες στρατηγικές είναι:

1. Η χρήση μικρότερων και συχνότερων εργασιών σε όλη την διάρκεια του μαθήματος, ώστε να μειωθεί το άγχος των τεστ και να δοθεί στους μαθητές η ευκαιρία για επεξεργασία του περιεχομένου και των εννοιών του μαθήματος.
2. Η χρήση δορυφορικών γραφείων, αν είναι δυνατόν, για την διεξαγωγή εξετάσεων πρόσωπο με πρόσωπο.

iii. Ο καθορισμός των συμβάσεων ονοματοποίησης και μορφοποίησης των αρχείων των εργασιών που υποβάλλονται ηλεκτρονικά για την εύκολη οργάνωση τους.

1. Η δυνατότητα στους μαθητές να παρέχουν σχόλια σχετικά με το μάθημα.
2. Η παροχή σαφών προσδοκιών και κατευθυντήριων γραμμών για την αξιολόγηση της συμμετοχής.
3. Ηγέτης –Παράδειγμα (Leader-by- example)

Ο εκπαιδευτής θέτει τον τόνο για τις επιδόσεις του φοιτητή μέσω των αλληλεπιδράσεων καθηγητή – μαθητή. Κατά συνέπεια, οι εκπαιδευτές θα πρέπει να προσπαθήσουν να διαμορφώσουν στρατηγικές βέλτιστων πρακτικών για να βοηθήσουν στην μάθηση. Τρόποι που οι εκπαιδευτές μπορούν να διαμορφώσουν καλή εκμάθηση και συμπεριφορά στο διαδίκτυο είναι:

1. Συστάσεις όπου οι εκπαιδευτές μοιράζονται επίσημα και ανεπίσημα προσωπικές πληροφορίες με τους φοιτητές.
2. Επίδειξη υπευθυνότητας επιστρέφοντας τις εργασίες στο πλαίσιο της προκαθορισμένης χρονικής περιόδου.

iii. Επίδειξη του σωστού τρόπου επικοινωνίας των μαθητών ηλεκτρονικά.

1. Χρήση δημόσιας και ιδιωτικής επικοινωνίας για να εξασφαλίσετε την ορατότητα
2. Σχεδιασμός και εφαρμογή μιας δραστηριότητας στο τέλος του μαθήματος που ενισχύει ότι έχουν μάθει και αναγνωρίζει την συνεισφορά των μαθητών.

Βήμα 4ο – Προετοιμασία Σπουδαστών

Οι εκπαιδευτές πρέπει να παρέχουν επαρκή προσανατολισμό στους μαθητές σχετικά με την τεχνολογία και τις μεθόδους διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται στο μάθημα. Αυτό επιτυγχάνεται με:

1. Ένα μήνυμα καλωσορίσματος για να βοηθήσει τους μαθητές να ξεκινήσουν.
2. Έναν σύντομο προσανατολισμό για να εξοικειωθούν οι φοιτητές με την ορολογία και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στο σύστημα διαχείρισης μαθημάτων.

iii. Την παροχή των πληροφοριών επικοινωνίας για τεχνική βοήθεια σε διάφορα μέρη (πρόγραμμα σπουδών,e-mail,ανακοινώσεις μαθημάτων),καθώς και προσωπικές πληροφορίες επικοινωνίας, τυπικούς χρόνους απόκρισης και προτιμώμενες μεθόδους επικοινωνίας.

1. Την υπενθύμιση στους μαθητές να ρυθμίσουν την προώθηση των e-mail στους προτιμώμενους λογαριασμούς του. Ωστόσο, οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές θα πρέπει να διατηρούν όλες τις επικοινωνίες που σχετίζονται με το μάθημα στο πλαίσιο του συστήματος διαχείρισης μαθημάτων για λόγους εμπιστευτικότητας.
2. Την παροχή διαδικτυακών ωρών γραφείου ανάλογα με τις ανάγκες.
3. Την δομή του μαθήματος, παρέχοντας κατευθυντήριες γραμμές και άλλες πολιτικές που βοηθούν τους μαθητές να μάθουν πιο αποτελεσματικά.

Πηγή: ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚO ΚΕΝΤΡΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΚΤΥΩΝ Δ.Π.Θ.