Τα πάντα για τη Δυσλεξία!

Η Δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία με δυσχέρεια στην ανάγνωση (Δυσαναγνωσία), στην ορθογραφία (Δυσορθογραφία), στον προφορικό και γραπτό λόγο και στα μαθηματικά (Δυσαριθμησία). Τα δυσλεκτικά παιδιά έχουν υψηλό δείκτη ευφυίας και συνήθως υστερούν σε μεμονωμένα μαθήματα, στα προφορικά ή στα γραπτά. Τα αίτια της δυσλεξίας είναι οργανικά τα οποία αναφέρονται σε μια ελάχιστη νευρολογική δυσλειτουργία του εγκεφάλου ή έχουν γενετικό υπόβαθρο (π.χ. στο 1ο, 2ο και 15ο χρωμόσωμα).

Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν πως η βάσιμη ηλικία για διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών είναι η ηλικία που το παιδί βρίσκεται στη Γ’ Δημοτικού (περίπου 8 χρονών). Νωρίτερα, μπορεί απλά να είναι μια «υπόθεση». Αυτό γιατί προστίθενται μαθήματα απομνημόνευσης (όπως, το μάθημα της Ιστορίας και των Θρησκευτικών), αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας στα μαθήματα της Γλώσσας, των Μαθηματικών, του Σκέφτομαι και Γράφω και πλέον, το παιδί βρίσκεται σε μια ηλικία που ξέρει να διαβάζει και να γράφει. Έτσι, οι όποιες μαθησιακές δυσκολίες είναι πλέον εμφανείς και τότε η διάγνωση θα είναι πιο εμπεριστατωμένη. Σύμφωνα με τον Turner (1997), ένα παιδί πριν την ηλικία των 8 χρόνων δεν μπορεί να διαγνωστεί ως δυσλεκτικό καθώς ακόμα δεν παρουσιάζει τη σωστή επίδοση στην ανάγνωση και στην ορθογραφία.

Άλλοι, όμως, ειδικοί πιστεύουν πως η κατάλληλη ηλικία για διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών είναι ήδη από τα τέλη της Α’ Δημοτικού (που το παιδί έχει ήδη κλείσει τα 6 χρόνια) και μέχρι τα μέσα της Α΄ Δημοτικού μπορεί να υπάρχουν μόνο κάποιες ενδείξεις. Αυτό γιατί θεωρούν πως μέχρι την ηλικία των 8 χρόνων ο εγκέφαλος ακόμα αναπτύσσεται, οπότε οι όποιες μαθησιακές δυσκολίες μπορούν πιο εύκολα να αντιμετωπιστούν. Πάντως, σύμφωνα με την άποψη των Miles & Miles (1990), είναι φρονιμότερο να διαγνωστεί ένα παιδί δυσλεκτικό πριν την ηλικία των 7 χρόνων παρά το αντίθετο. Ακόμα και αν είναι λανθασμένη η διάγνωση, λόγω της πρέπουσας προσοχής που θα έχει δοθεί στο παιδί, τα θετικά αποτελέσματα θα είναι ταχύτερα στην πρόοδο του παιδιού. Η δική μου προσωπική άποψη είναι πως αν ο γονιός ή ο δάσκαλος υποψιαστούν πως κάτι δεν πάει καλά στις μαθησιακές υποχρεώσεις του παιδιού, καλό είναι να συμβουλευτούν, απλά, κάποιον ειδικό. Μια απλή γνώμη και μια εμπεριστατωμένη διάγνωση μπορούν, κατά πολύ, να διώξουν το άγχος των γονιών.

Ως γονείς και ως δάσκαλοι είναι πολύ σημαντικό να επικεντρωθούμε, κυρίως, στο επίπεδο της φωνολογικής ενημερότητας των παιδιών τέτοιας ηλικίας. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προφορά των γραμμάτων, στη φωνολογική ενημερότητα των λέξεων και στην ορθογραφία κυρίως, των καταλήξεων. Όλα αυτά μπορούν να μαθευτούν με απλές τεχνικές, όπως:

1) Παιχνίδια όπου χρησιμοποιούνται όλες οι αισθήσεις των παιδιών (παιχνίδια μίμησης, κασέτες με απλούς ήχους, κάρτες με εικόνες των γραμμάτων, πλαστελίνη για την αφή των γραμμάτων)

2) Φωνολογικά παιχνίδια με συλλαβές και λέξεις

3) Παιχνίδια μνήμης

4) Παιχνίδια ομοιοκαταληξίας

5) Ανάγνωση ποιημάτων και βιβλίων με εικόνες (ανάλογα με το αναγνωστικό επίπεδο του κάθε παιδιού)

Όλα τα παραπάνω θα βοηθήσουν πολύ το παιδί που βρίσκεται από νωρίς στην Α’ Δημοτικού. Μέσα από το παιχνίδι, τα παιδιά μαθαίνουν ένα αποτελεσματικό σύστημα μελέτης που κάνει πιο σταθερά τα βήματά τους προς την πρόοδο και αν τυχόν παρουσιαστούν κάποιες δυσκολίες λόγω ανωριμότητας, αποφεύγουν να στιγματιστούν ως παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Τα συγκεκριμένα παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στα μαθήματα του σχολείου και να εμπλουτιστούν, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε παιδιού.

Σύνταξη: Ιωάννα Δημητριάδου, Ειδική Παιδαγωγός