Πώς να εφαρμόσετε τη Διερευνητική Μάθηση στην τάξη σας

Όλες οι σύγχρονες παιδαγωγικές έρευνες, θεωρίες και μέθοδοι, συμφωνούν στο ότι τα πιο σημαντικά στοιχεία που χρειάζεται να διδάσκουμε σήμερα στους μαθητές μας είναι: η επικοινωνία, η συνεργασία, η δημιουργικότητα, η ορθολογική-επιστημονική σκέψη και η κριτική ικανότητα.

Ένας από τους βασικότερους τρόπους που μπορούμε να καλλιεργήσουμε όλα τα παραπάνω στους μαθητές μας, είναι εφαρμόζοντας τη διερευνητική προσέγγιση στη μάθηση, η οποία αυξάνει συνεχώς τη δημοφιλία της στον χώρο της εκπαίδευσης και εφαρμόζεται όλο και περισσότερο από εκπαιδευτικά συστήματα, οργανισμούς και σχολεία ανά τον κόσμο.

Η διερευνητική προσέγγιση είναι το βασικό κοινό χαρακτηριστικό σε παρεμφερή μεταξύ τους εκπαιδευτικά μοντέλα (inquiry-based learning / problem-based learning / project-based learning) και ξεκίνησε να δομείται τη δεκαετία του ’60 από τον Bruner, ο οποίος την εισήγαγε ως ανακαλυπτική μάθηση (discovery learning). Πολλοί παιδαγωγοί έχουν ασχοληθεί έκτοτε με τον θεωρητικό εμπλουτισμό της διερευνητικής προσέγγισης, η οποία στηρίζεται βασικά σε δύο μεγάλους πυλώνες: στη θεωρία του κονστρουκτιβισμού και στις αρχές της επιστημονικής μεθόδου.

Αφενός, ο κονστρουκτιβισμός ή, αλλιώς, εποικοδομητισμός , ως θεωρία της εκπαιδευτικής και γνωστικής ψυχολογίας, ανάπτύχθηκε από τους: Piaget, Dewey, Vygotsky, Bruner, Maria Montessori και πολλούς ακόμα στη συνέχεια. Υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι οικοδομούν (construct) τη δική τους γνώση, βασιζόμενοι στην προηγούμενη γνώση τους και στις εμπειρίες τους, ατομικές και κοινωνικές, αλλά και στον αναστοχασμό τους πάνω σε αυτές τις εμπειρίες.

Αφετέρου, η επιστημονική μέθοδος είναι μια διεργασία που ακολουθεί συγκεκριμένα στάδια και βήματα για να μας οδηγήσει στην παραγωγή νέας ή στην αναθεώρηση ήδη υπάρχουσας γνώσης, τα οποία συνοψίζονται ως εξής: παρατήρηση, υπόθεση, συλλογή δεδομένων (πείραμα/πηγές) , ανάλυση-ερμηνεία δεδομένων (τα οποία ανατροφοδοτούν την υπόθεση), συμπεράσματα.

Με τη διερευνητική προσέγγιση στη μάθηση, λοιπόν, οι μαθητές, ερευνούν διαρκώς και ανακαλύπτουν γνώση για τον κόσμο, κάνοντας παράλληλα ισχυρές συνδέσεις με την προϋπάρχουσα. Επίσης, μέσα από τα στάδιά της, τα παιδιά μαθαίνουν να εργάζονται μεθοδικά και σωστά, τόσο ατομικά όσο και ομαδικά, «να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν», αλλά και να αναστοχάζονται σε όλα τα στάδια της μάθησής τους. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά έχουν ενδιαφέρον, κίνητρο, αλλά και ενεργό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία, αφού αποκτούν ευθύνες, ρόλους, άποψη και συμμετέχουν στις αποφάσεις που σχετίζονται με τη μάθησή τους.

Το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου στο διαδικτυακό σεμινάριο “Inquiry-based learning: Μεθοδολογία, και Εφαρμογές στη Σύγχρονη Εκπαίδευση” που υλοποιείται από την EMPLOY EDU, Σύμβουλοι Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας, θα αναλυθούν οι μέθοδοι, οι τρόποι και τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να μπορούν οι εκπαιδευτικοί να τα εφαρμόσουν, και να υποστηρίξουν τη διερευνητική μάθηση στην τάξη τους.

Έτσι, η μάθηση δεν είναι βαρετή και ανούσια για τα παιδιά και δεν είναι αποκομμένη από τη σύγχρονη πραγματικότητα, επειδή οι γνώσεις που προκύπτουν, είναι συνδεδεμένες με την πραγματική ζωή και τα παιδιά μπορούν να δράσουν και να τις εφαρμόσουν.

Έτσι λοιπόν, ως εκπαιδευτικοί, χρειάζεται να μπορούμε να αφυπνίσουμε, να καλλιεργήσουμε και να εξελίξουμε τα έμφυτα στοιχεία της περιέργειας, της δημιουργικότητας και της φαντασίας των μαθητών μας και να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις, συνθήκες και ευκαιρίες για μάθηση, ώστε να τους προσφέρουμε το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον που υπέροχα πράγματα μπορούν να συμβούν!

Σύνταξη: Στέλιος Στυλιανίδης, Εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας, Συντονιστής