Επάγγελμα: Οι μύθοι και η πραγματικότητα για το «πρέπει» της απόφασης

Ζούμε σε μία πραγματικότητα όπου οι αλλαγές είναι έντονες με αποτέλεσμα να «γιγαντώνεται» θα λέγαμε και η ανησυχία σε αρκετούς γονείς,  για το ποια είναι η κατάλληλη ηλικία που πρέπει ένα παιδί να γνωρίζει τι επάγγελμα θα ακολουθήσει. Η αλήθεια είναι ότι εξαιτίας της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, όπου το σκηνικό στην αγορά εργασίας αλλάζει και νέα επαγγέλματα κάνουν την εμφάνιση τους αλλά και κάποια εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης, του αυτοματισμού και της ψηφιοποίησης, οδηγούνται σε συρρίκνωση, έχει ως αποτέλεσμα την αγωνία να κορυφώνεται για «σωστές» επιλογές.

Επομένως, η ερώτηση που τίθεται με αγωνία και από πολλούς γονείς είναι: από ποια ηλικία πρέπει ένα παιδί να γνωρίζει τι επάγγελμα θέλει να ακολουθήσει; Αυτό οδηγεί στο να δημιουργείται έντονο άγχος κάποιες φορές και στα ίδια παιδιά καθώς έρχονται στο γραφείο για μια συνεδρία επαγγελματικού προσανατολισμού, με τις ερωτήσεις που θέτουν. Ορισμένοι γονείς αλλά και εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι στην ηλικία 12 ή 13 ετών θα πρέπει ήδη να γνωρίζει ένα παιδί την επαγγελματική του κατεύθυνση διαφορετικά θα χάσει πολύτιμο χρόνο. Αυτός είναι ένας μύθος θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα διότι αυτό που χρειάζεται από μικρή ηλικία είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά στην εξερεύνηση του εαυτού τους δηλαδή σε μία αυτογνωσία.

Είναι σημαντικό να υπάρχει η ενθάρρυνση των παιδιών να εξερευνήσουν και να ανακαλύψουν τις κλίσεις τους, τα ενδιαφέροντα τους, τις ικανότητες τους, την προσωπικότητα τους, όπου οι αποφάσεις στην πορεία της ζωής τους θα οδηγούν σταδιακά σε επιλογές και επάγγελμα που τους εκφράζουν πραγματικά. Επίσης, οι αξίες που έχουν διαμορφώσει καθώς μεγαλώνουν, η συναισθηματική ωριμότητα που θα τους χαρακτηρίζει καθώς και οι εμπειρίες που θα αποκτούν,  θα γίνονται εργαλεία για να κατανοήσουν καλύτερα ποιο μονοπάτι καριέρας τους ταιριάζει. Είναι γνωστό ότι στα πρώτα χρόνια της εφηβείας οι προτιμήσεις των παιδιών μπορεί να έχουν επηρεαστεί από παράγοντες όπως πρότυπα των γονέων, της κοινωνίας που ίσως δεν αντανακλούν την δική τους επιθυμία.

Η αθώα ερώτηση που γίνεται συχνά στα παιδιά ακόμη και της μικρής ηλικίας «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις» μπορεί να οδηγήσει στο να νιώθουν τα παιδιά την πίεση καθώς μεγαλώνουν ότι θα πρέπει να το γνωρίζουν ήδη από αυτές τις ηλικίες. Αυτό που χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι η επιλογή επαγγέλματος δεν είναι απαραίτητο να γίνουν σε αυτές τις ηλικίες, ή καλύτερα δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία που ένα παιδί πρέπει να γνωρίζει τι θα κάνει στο μέλλον. Η όποια επαγγελματική διαδρομή είναι κάτι που χτίζεται σταδιακά για κάθε παιδί όπου έχει ο καθένας το δικό του ρυθμό διότι υπάρχει η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου.

Εκείνο το οποίο μπορούμε να πούμε ότι θα είναι βοηθητικό για ένα παιδί αν οι γονείς του μπορούν να προσφέρουν ερεθίσματα, εικόνες, επαφή με διάφορα επαγγέλματα αλλά και συζητήσεις, ενημέρωση και πληροφόρηση. Μην ξεχνάμε ότι είναι σημαντικό να ενισχύονται οι ικανότητες που έχει το κάθε παιδί  αλλά και το χτίσιμο της αυτοεκτίμησης του. Έχοντας αυτογνωσία, και  αυτοεκτίμηση  ένας έφηβος τότε  οι στόχοι που θα θέσει,  θα έχει τη δύναμη και τα κίνητρα  να τους διεκδικήσει

Ξεκινώντας στη συνέχεια από την ηλικία των 15 ετών εκεί στη Γ΄ γυμνασίου η επαφή με έναν σύμβουλο σταδιοδρομίας μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τη σχέση των εφήβων με τον κόσμο της εκπαίδευσης, της εργασίας, των επαγγελμάτων, αλλά και των διαδρομών της εκπαίδευσης που έχει ως επιλογές. Είναι ένα ταξίδι ουσιαστικά η επιλογή επαγγέλματος,  εάν σκεφτούμε ότι η σημερινή γενιά θα χρειαστεί να αλλάξει εργασιακούς χώρους πολλές φορές στο μέλλον. 

Επομένως πάμε βήμα-βήμα όπου οι πρώτες αποφάσεις έρχονται εκεί στην Γ΄ γυμνασίου όσον αφορά για κάποιους την επιλογή ανάμεσα σε Γενικό Λύκειο ή Επαγγελματικό Λύκειο αλλά και για να ξεκινήσει ταυτόχρονα μία διαδρομή γνώσης και ενημέρωσης. Αξιοποιώντας ένας σύμβουλος εργαλεία όπως ένα τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού όπως το Advisor θα είναι το πρώτο βήμα  για να δει ο έφηβος κλίσεις και ενδιαφέροντα που έχει, όπως και την προσωπικότητα του για πρώτη φορά να καθρεφτίζεται σε ένα τεστ. Θα μπορεί να κατανοήσει με τη συνεδρία και να έχει μια πρώτη ιδέα «ποιος είμαι», «τι μου ταιριάζει» αλλά και «με ποιες διαδρομές  θα βρω αυτό που επιθυμώ». 

Η πληροφορία και η ενημέρωση είναι αυτή που θα βοηθήσει κάποιον να κάνει σταδιακά επιλογές εκπαιδευτικές, θέτοντας στόχους αλλά και κίνητρα στην ουσία που θα τον οδηγήσουν σε όλα εκείνα που φαντάζουν ότι του αρέσουν, του ταιριάζουν και θα επιθυμούσε να κάνει στο μέλλον.  Μέσα σε αυτή την διαδικασία όμως μαθαίνει, το σπουδαιότερο από όλα,  για την διαφοροποιημένη σταδιοδρομία. Αυτό  τον βοηθάει να μην αγχώνεται με τη σκέψη ότι δεσμεύεται με την όποια απόφαση του τώρα για το μέλλον, εφόσον μαθαίνει ότι μπορεί να μεταπηδήσει μεθαύριο και σε άλλα αντικείμενα μέσα από εξειδικεύσεις που του προσφέρουν επιπλέον σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο και όχι μόνο.

Στις συνεδρίες συνηθίζουμε να λέμε ότι στη  Γ΄ γυμνασίου  και  με τη συνεδρία του επαγγελματικού προσανατολισμού αρχίζει η διαδρομή για να επιλέξει κάποιο παιδί επάγγελμα και συνοδεύεται από κριτική σκέψη στη λήψη των αποφάσεων που θα χρειαστεί να πάρει ο έφηβος  σε κάθε ακαδημαϊκό του βήμα. Αυτή τη δυνατότητα του την προσφέρει η γνώση, η πληροφορία που θα έχει και η ανάλυση αυτής της πραγματικότητας, από τον σύμβουλο, στην οποία αναζητά μία θέση που να τον εκφράζει.

Γονείς αλλά και εκπαιδευτικοί χρειάζεται να κρατήσουν αυτό: θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά και ο μόνος τρόπος για αυτό είναι  εκείνο που θα επιλέξουν να είναι αυτό που αγαπούν διότι τότε θα έχει νόημα για τα ίδια να προσπαθήσουν να κατακτήσουν κορυφές εφόσον το επιθυμήσουν. Εμείς  αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ρίξουμε φως στα μονοπάτια που οδηγούν στις «κορυφές»!!

Bακάλογλου Ζωγραφιά, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας | EMPLOY EDU, Σύμβουλοι Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας